TPZ.al është një media online e pavarur. Përpjekja jonë është të sjellim lajme, analiza dhe komente, në shërbim të interesit publik.
Izraeli ka nisur disa sulme ajrore ndaj Iranit në hakmarrje për breshërinë e sulmeve raketore të Teheranit kundër Izraelit në fillim të këtij muaji. Ky është sulmi i fundit në një seri shkëmbimesh midis dy vendeve që prej muajsh kanë ngjallur frikën e një lufte gjithëpërfshirëse rajonale. Por ndërsa Irani thotë se sulmet kundër objekteve ushtarake vranë dy ushtarë, indikacionet e hershme sugjerojnë se sulmet ishin më të kufizuara nga sa ishte menduar.
Rreth orës 02:15 me orën lokale (23:45 BST), mediat iraniane raportuan shpërthime në dhe përreth kryeqytetit, Teheran. Videoja e ngarkuar në mediat sociale dhe e verifikuar tregonte predha në qiell mbi qytet, ndërsa banorët në disa zona raportuan se kishin dëgjuar zhurma të forta.
Rreth orës 02:30, Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF) konfirmuan se po kryente sulme "të sakta" ndaj "objektivave ushtarake" në Iran.Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu dhe ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant ndoqën operacionin nga qendra e komandës dhe kontrollit të IDF në Tel Aviv.
Vetëm pas orës 06:00, IDF tha se sulmet kishin përfunduar. Shtëpia e Bardhë i përshkroi sulmet si një "ushtrim vetëmbrojtjeje". Një zyrtar i lartë i administratës tha se SHBA kishte punuar me Izraelin për të inkurajuar një përgjigje "të synuar dhe proporcionale".
Shtrirja e sulmeve dhe dëmet e shkaktuara, mbeten të paqarta në këtë fazë. IDF tha se goditi rreth 20 objektiva, duke përfshirë objektet e prodhimit të raketave, raketat tokë-ajër dhe objekte të tjera ushtarake. Ushtria iraniane konfirmoi se dy ushtarë kishin vdekur ndërsa po luftonin me predha. Autoritetet iraniane thanë se objektet në provincat Teheran, Khuzestan dhe Ilam ishin në shënjestër. Mbrojtja ajrore e vendit tha se kishte kapur me sukses sulmet, por se disa zona pësuan dëme të kufizuara.
Një zyrtar i lartë i administratës amerikane tha se sulmet nuk përfshinin infrastrukturën iraniane të naftës ose objektet bërthamore, objektiva që Presidenti Joe Biden i kishte kërkuar Izraelit të mos godiste. Media shtetërore siriane raportoi gjithashtu sulme në objektet ushtarake në Sirinë qendrore dhe jugore, megjithëse Izraeli nuk e ka konfirmuar sulmin ndaj vendit. Një hartë e Iranit dhe Lindjes së Mesme më të gjerë, që tregon Ilamin, Khuzestanin dhe Teheranin.
Irani është mbështetësi kryesor i një sërë grupesh në të gjithë Lindjen e Mesme, shpesh të përshkruara si grupe përfaqësuese, që janë armiqësore ndaj Izraelit, duke përfshirë Hamasin dhe Hezbollahun, me të cilët Izraeli është aktualisht në luftë. Në prill, Irani nisi sulmin e tij të parë të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit, me rreth 300 raketa dhe drone, si hakmarrje për një sulm ajror izraelit në një kompleks të ambasadës iraniane në Siri që vrau disa komandantë të lartë nga Korpusi i Gardës Revolucionare të Iranit (IRGC).
Izraeli u përgjigj me një sulm "të kufizuar" ndaj një sistemi të mbrojtjes raketore në rajonin iranian të Isfahanit, të cilit Irani zgjodhi të mos përgjigjet. Më vonë, në korrik, Izraeli vrau një komandant të lartë të Hezbollahut në një sulm ajror në Bejrut. Të nesërmen, lideri politik i Hamasit, Ismail Haniyeh u vra në një shpërthim në Teheran. Irani fajësoi Izraelin, megjithëse Izraeli nuk komentoi.
Në fund të shtatorit, Izraeli vrau liderin e Hezbollahut, Hassan Nasrallah në Bejrut dhe gjeneralin Abbas Nilforoushan, një zyrtar i lartë iranian. Më 1 tetor, Irani lëshoi 200 raketa balistike në Izrael, për të cilat tha se ishte në përgjigje të vdekjes së Haniyeh, Nasrallah dhe Nilforoushan.
Çfarë ndodh më pas?
Shenjat e hershme tregojnë se ky sulm nuk ishte aq serioz sa disa kishin frikë. Gazeta amerikane Axios raportoi se përpara sulmeve, Izraeli i dërgoi Iranit një mesazh duke zbuluar disa detaje rreth sulmeve dhe duke paralajmëruar Teheranin të mos përgjigjet. Kjo mund të jetë një shenjë se Izraeli nuk dëshiron ta përshkallëzojë situatën më, të paktën tani për tani.
“Ne jemi të fokusuar në objektivat tona të luftës në Rripin e Gazës dhe Liban. Është Irani ai që vazhdon të shtyjë për një përshkallëzim më të gjerë rajonal”, tha IDF në një deklaratë.
Një zyrtar i lartë amerikan tha se ky duhet të jetë fundi i këtij shkëmbimi të drejtpërdrejtë zjarri midis Izraelit dhe Iranit. Ministria e Jashtme e Iranit tha se kishte të drejtë dhe të detyruar të mbrohej dhe e përshkroi sulmin si shkelje të ligjit ndërkombëtar. Por ai tha gjithashtu se Teherani njeh përgjegjësitë e tij ndaj paqes dhe sigurisë rajonale.
Si është përgjigjur bota?
Zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, Sean Savett, tha se përgjigja e Izraelit shmangoi zonat e populluara dhe u fokusua vetëm në objektiva ushtarake, në kundërshtim me sulmin e Iranit kundër Izraelit që synoi qytetin më të populluar të Izraelit. Por qëllimi i Uashingtonit, është të përshpejtojë diplomacinë dhe të de-përshkallëzojë tensionet në rajonin e Lindjes së Mesme.
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Sir Keir Starmer tha se Izraeli kishte të drejtë të mbrohej, por u kërkoi të gjitha palëve të "tregojnë vetëpërmbajtje" dhe i bëri thirrje Iranit të mos përgjigjet. Arabia Saudite dënoi sulmin dhe paralajmëroi kundër çdo veprimi që kërcënon sigurinë dhe stabilitetin e rajonit. Ministria e Jashtme e Egjiptit u bëri jehonë këtyre shqetësimeve, duke thënë se ishte shumë e shqetësuar nga sulmet. Hamasi i përshkroi ato si një shkelje flagrante të sovranitetit iranian dhe një përshkallëzim që synon sigurinë e rajonit dhe sigurinë e popujve të tij.
